Handel ludźmi jest przestępstwem globalnym. Polega na wykorzystaniu człowieka, które w bezwzględności stosowania godzi w godność i wolność człowieka, naruszając przez to jego podstawowe prawa. Za handel ludźmi uznawane są czynności sprawcze wskazane w art. 115 § 22 Kodeksu karnego, t.j.: werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie i przyjmowanie osoby. Szacuje się, że na świecie może być nawet 40 milionów ofiar tego przestępstwa. Do najbardziej znanych współcześnie form wykorzystania ofiar zalicza się wykorzystanie w pracy lub usługach o charakterze przymusowym (praca przymusowa), prostytucji (tzw. seksbiznes), żebractwie, a także wykorzystanie do wyłudzania kredytów i świadczeń socjalnych, handlu organami czy zmuszanie do zawierania fikcyjnych małżeństw.
Najintensywniej rozwijającą się obecnie formą wykorzystania osób w ramach przestępstwa handlu ludźmi jest praca przymusowa, związana bardzo często z wakacyjnymi zagranicznymi wyjazdami w celu poszukiwania lub podjęcia pracy. Warto podkreślić, że przy bardzo dynamicznym rozwoju nowych technologii miejscem werbowania osób do wyjazdu za granicę coraz częściej staje się Internet.
Co roku około 2 milionów ludzi pada ofiarą tego przestępstwa, z czego 1/3 stanowią dzieci. Raport Biura Narodów Zjednoczonych do Spraw Narkotyków i Przestępczości (UNODC) opublikowany 7 stycznia 2019 roku ostrzega, że grupy zbrojne w strefach konfliktów coraz częściej posługują się handlem ludźmi w celu finansowania swojej działalności i przyciągania nowych rekrutów. Najnowsze szacunki Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) wskazują, że tylko praca przymusowa generuje około 150 miliardów dolarów nielegalnych zysków rocznie. Ocenia się, że w skali całego świata roczne dochody z wszystkich form wykorzystania ofiar handlu ludźmi sięgają 30 mld euro. Dlatego przyjmuje się, że handel ludźmi po handlu narkotykami stanowi drugi najbardziej dochodowy interes zorganizowanych grup przestępczych.
Również Polska, i to już od lat dziewięćdziesiątych, jest krajem, w którym obserwuje się zjawisko handlu ludźmi. Jedną z form odpowiedzi na to zagrożenie było powstanie przy Wojewodzie Pomorskim Pomorskiego Wojewódzkiego Zespołu Do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi, który skupia przedstawicieli organów ścigania, służb, instytucji rządowych, samorządowych oraz środowisk pomocowych. W ramach systemu pomocy społecznej zespół pod kierownictwem kmdr. ppor. Roberta Mroczka, funkcjonariusza Morskiego Oddziału Straży Granicznej, prowadzi działania w zakresie zapobiegania handlowi ludźmi oraz wsparcia udzielanego ofiarom tego procederu. Jest też platformą wymiany informacji dotyczących przeciwdziałania handlowi ludźmi na terenie województwa pomorskiego.
Osoby, które czują się wykorzystane i mogły paść ofiarą handlarzy ludźmi mogą zgłosić się do jednostek organizacyjnych Straży Granicznej, Policji, prokuratury lub Pomorskiego Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi działającego przy Wydziale Polityki Społecznej PUW w Gdańsku. Wsparcie dla ofiar handlu ludźmi oferuje również m.in. Fundacja La Strada.
W ciągu ostatnich kilkunastu lat funkcjonariusze z Morskiego Oddziału Straży Granicznej zidentyfikowali ponad 200 osób, Polaków i cudzoziemców, jako potencjalne ofiary handlu ludźmi.
